ਉਤੰਗੀ ਪੈਓਹਰੀ ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ ॥

ਸਲੋਕ ਵਾਂਰਾਂ ਤੇ ਵਧੀਕ ॥
ਮਹਲਾ ੧॥
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ਸਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਤੇ ਵਧੀਕ ॥
ਮਹਲਾ ੧ ॥
ਉਤੰਗੀ ਪੈਓਹਰੀ ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ ॥
ਸਸੁੜਿ ਸੁਹੀਆ ਕਿਵ ਕਰੀ ਨਿਵਣੁ ਨ ਜਾਇ ਥਣੀ ॥
ਗਚੁ ਜਿ ਲਗਾ ਗਿੜਵੜੀ ਸਖੀਏ ਧਉਲਹਰੀ ॥
ਸੇ ਭੀ ਢਹਦੇ ਡਿਠੁ ਮੈ ਮੁੰਧ ਨ ਗਰਬੁ ਥਣੀ ॥ ੧॥

(ਪੰਨਾ ੧੪੧੦)

ਪਦ ਅਰਥ : - ਉਤੰਗੀ – ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ। ਪੈਓਹਰੀ – ਪੈ – ਝੁਕਣਾ, ਚਰਨੀ ਲੱਗਣਾ। ਓਹਰੀ – ਉਹ ਹਰੀ ਜੋ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਗਹਿਰੀ – ਜੋ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰੀ – ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ – ਜੋ ਗਹਿਰ ਹੈ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ਭਾਵ ਸਦੀਵੀ ਹੈ। ਸਸੁੜਿ – ਉਹ ਸੜ ਜਾਣਾ ਹੈ ਇਕ ਦਿਨ ਭਾਵ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਸੁਹੀਆ – ਸੁੰਦਰ।ਕਿਵ ਕਰੀ - ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਨਿਵਣੁ ਨ ਜਾਇ – ਉਸ ਉੱਚੇ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰ ਸਦੀਵੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਿਆ। ਥਣੀ – ਥਣੀਕ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਹੈ। ਥਣੀਕ ਹੁੰਦਾ – ਉਧਰ ਦੀ ਥਾਂ ਇਧਰ। ਗਚੁ – ਪਲਸਤਰ ਭਾਵ ਚੂਨੇ ਦੇ ਪਲਸਤਰ ਵਾਂਗ ਜੁੜਨ ਦੀ ਕ੍ਰਿਆ, ਪਕਿਆਈ ਨਾਲ ਚੂਨੇ ਵਾਂਗ ਜੁੜ ਜਾਣਾ। ਗਿਲਵੜੀ – ਜੁੜਨਾ। ਸਖੀਏ – ਸਹੇਲੀਏ। ਧਉਲਹਰੀ – ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਦਾ ਆਸਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਖਵਾਉਦੇ ਹਨ। ਸੇ ਭੀ ਢਹਦੇ ਡਿਠੁ ਮੈ – ਮੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਢਹਿਦੇ ਦੇਖੇ ਭਾਵ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖੇ ਹਨ। ਮੁੰਧ ਨਾ ਗਰਭ ਥਣੀ – ਉਹ ਜੀਵ ਖਤਮ ਤਾਂ ਹੋ ਗਏ ਆਪਣੇ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਆਪ ਹੀ ਢਹਿ ਗਏ ਪਰ ਹੰਕਾਰ ਨਹੀ ਛੱਡਿਆ, ਆਪਣਾ ਹੰਕਾਰ ਛੱਡਕੇ ਉਧਰੋ ਇਧਰ ਭਾਵ ਆਪਣਾ ਰੱਬ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਛੱਡਕੇ ਸਦੀਵੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸੱਚੇ ਦੇ ਸੱਚ ਨਾਲ ਨਹੀ ਜੁੜੇ।

ਅਰਥ : - ਹੇ ਭਾਈ ਉਸ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉਚੇ ਹਰੀ ਨਾਲ ਹੀ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗਹਿਰ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ਭਾਵ ਸਦੀਵੀ ਹੈ।ਜੋ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਅਖਵਾਉਦਾ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਪਲਸਤਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜੇ ਹੋਇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਨੂੰ ਆਸਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਖਵਾਉਦੇ ਸਨ। ਹੇ ਸਖੀਏ ਮੈ ਉਹ ਵੀ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੇ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਆਪ ਹੀ ਢਹਿਦੇ ਭਾਵ ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਉਧਰੋ ਇਧਰ ਜੋ ਸੱਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ ਸਦੀਵੀ ਸਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਨਹੀ ਜੁੜੇ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਖਤਮ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਹੰਕਾਰ ਨਹੀ ਛੱਡਿਆ।

(ਗਿਆਨੀ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਟੋਰਾਂਟੋ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਰਥਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ)